- χιμάρα
- I
Ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 380 μ.), στην πρώην επαρχία Γυθείου, του νομού Λακωνίας. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Πυρρίχου (12 τ. χλμ.) και βρίσκεται NΔ του Γυθείου.IIΚωμόπολη και επαρχία της Βόρειας Ηπείρου, κέντρο χριστιανικών και εξισλαμισμένων χωριών. Άλλοτε η περιοχή ήταν σχεδόν στο σύνολό της ελληνόφωνη και χριστιανική και περιλάμβανε περισσότερα από 40 χωριά. Σήμερα τα χωριά αυτά περιορίστηκαν στη X., την Παλιάσα, τις Δρυμάδες, το Πήλιουρι, το Κηπαρό, το Κούδεσι και το Βούνο. Στην πλειάδα ωστόσο των χωριών αυτών πρέπει να συμπεριληφθούν, αν και διοικητικά ανήκουν στην περιφέρεια Δελβίνου, και τα χωριά Μπόρσι, Πικέρνι, Νίβιτσα και Άγιος Βασίλειος.Για την αρχαία περίοδο της ιστορίας της X. και των χωριών της δεν γνωρίζουμε πολλά. Στον Μεσαίωνα η περιοχή ανήκε στο Βυζάντιο. Πλήθος όμως επιδρομέων την αναστάτωναν. Επιδρομές έκαναν οι Βούλγαροι, Γότθοι, Ογούζοι, Νορμανδοί, Ανδηγαυοί, ο βασιλιάς της Σικελίας Μαμφρέδος, Σέρβοι, Αλβανοί, Βενετοί, ο Κάρολος Τόκκος και οι διάδοχοι του και τέλος οι Τούρκοι, που την υπέταξαν. Οι κάτοικοι όμως σε κάθε ευκαιρία, αγωνίστηκαν για την ελευθερία τους. Τελικά κατόρθωσαν να τους αναγνωριστούν σημαντικά προνόμια, όπως η φορολογική ασυδοσία και η δικαστική αυτοτέλεια. Τις τοπικές διαφορές εκδίκαζαν εκπρόσωποι των σημαντικότερων χωριών, οι οποίοι συγκροτούσαν τη Δημογεροντία ή τη Βουλή των Χιμαριωτών. Στα προνόμια αυτά προστέθηκαν η απαλλαγή από το παιδομάζωμα, το δικαίωμα της οπλοφορίας, το δικαίωμα να έχουν δική τους σημαία και αρχηγούς –τους λεγόμενους καπεταναίους ή καπεταναραίους, και η ασυδοσία των πλοίων τους.Στα 1496 οι Χιμαριώτες, με βενετική υποστήριξη, άρχισαν επιδρομές στα τουρκικά στρατιωτικά κέντρα της βορειοδυτικής Ηπείρου. Στα 1518 όμως υποτάχθηκαν στην Πύλη, αφού πρώτα εξασφάλισαν τα σημαντικότερα προνόμια τους. Επακολούθησαν ωστόσο πολλές εξεγέρσεις και οι Χιμαριώτες γνώρισαν πολλές συμφορές. Μετά την έκρηξη των βαλκανικών πολέμων η X. κήρυξε τον πόλεμο εναντίον των Τούρκων (5 Νοεμβρίου 1912). Ο ταγματάρχης της χωροφυλακής Σπυρομίλιος ανελαβε την ηγεσία των επαναστατών. Με το πρωτόκολλο του Λονδίνου (29 Ιουλίου 1913) η X., καθώς και όλη η περιοχή έως τον όρμο Γράμματα των Ακροκεραυνίων, επιδικάστηκε στην Ελλάδα. Η απόφαση έμεινε απραγματοποίητη γιατί στις 17 Δεκεμβρίου 1913, ένα άλλο πρωτόκολλο, αυτό της Φλωρεντίας επιδίκασε την περιοχή στο νεοσύστατο βασίλειο της Αλβανίας. Στην τροπή αυτή των γεγονότων, αποφασιστικό ρόλο έπαιξε η Ιταλία, που έστειλε και στρατό στην περιοχή. Έπειτα από μια μικρή περίοδο ελληνικής αυτόνομης διοίκησης (8 Ιουνίου 1921 - 2 Ιουνίου 1922), με την πρεσβευτική διάσκεψη του 1921, η Βόρεια Ήπειρος και μαζί της δόθηκαν και η X. οριστικά στην Αλβανία. Κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41 η X. απελευθερώθηκε από τα ελληνικά στρατεύματα, για να περάσει και πάλι αργότερα στην κυριαρχία της Αλβανίας.* * *ἡ, Αχίμαιρα, γίδα.[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. έχει σχηματιστεί υστερογενώς από το αρσ. χίμαρος (βλ. λ. χίμαρος, χίμαιρα)].
Dictionary of Greek. 2013.